15.Ders (konu anlatımı)

DIMENSIONS KOMUTU

Ölçülendirme Teknikleri
Nesneler oluşturulduktan sonra, AutoCAD çizimlerinin boyutlarınının tanımlanabilmesi için ölçülendirilmeleri gerekir. AutoCAD2000 ile ölçülendirme daha pratik ve görsel hale getirilmiştir. Ölçülendirme ayarları açılan diyalog kutusundan, değişiklikleri görerek ayarlanabilir







Bir Ölçü Biçiminin Yaratılması ve Ayarlanması

**Dimension Style
Ölçülendirme yapmadan önce ölçülendirmenin istediğimiz gibi olması ve yeni bir stil oluşturmak için kullanılan ayarlar komutudur.
Bu düzenleme komutuna aşağıdaki yollardan ulaşabilirsiniz.
Dimension toolbar
Dimension menu Style
Komut Satırından Dimstyle
Dimension Style komutu girildikten sonra Dimension Style Manager diyalog kutusu ekrana gelir
Bu diyalog kutusu ile Set Current (güncel set), New (yeni), Modify (değişiklik yapmak), Override (hakkını vermemek), Compare (karşılaştırmak), List (liste) gibi seçeneklere cevap verilir.




AutoCAD2000 sürümü, ölçülendirme değişkenleri ile kullanıcıya, yapılan değişkenleri model resim üzerinde uygulayarak büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Yapılan değişiklikler Preview (ön görünüş) bölümünde görülmektedir.
Set Current seçeneği: Styles bölümünde mevcut olan ölçülendirme stillerinden birininin seçilerek güncel hale getirilmesi için kullanılır.

New: Bu seçenek, yeni bir ölçülendirme tekniğini tanımlamak için kullanılır




New Style: Name kısmına yeni stilin ismi girilir.
Start With: Bu kısımda daha önce var olan stillerden başlanılarak yeni stilin başlangıç referansı tanımlanır.
Use for: Bu kısımda oluşturulacak yeni stilin hangi ölçülendirmeler için kullanılacağı tespit edilir. Bütün bir ölçülendirme için kullanılabilir veya açılacak alt seçeneklerden biri belirlenebilir.
Continue: Bu sekme tıklanarak yeni oluşturulacak ölçülendirme stili özelliklerinin tanımlanması için devam edilir.

**Çeşitli Ölçme İşlemlerinin Yapılması

Dim ve Dim1
Bu komut ölçülendirme erişim modları için kulanılır.
Komut Satırından: Dim veya Dim1 girilebilir.
DIM komutu girildikten sonra çizim özelliğine göre bir ölçülendirme tekniğinin tanımlanması gerekir.
Command: Dim
Dim: Angular
Select arc, circle, line, or :
Select second line:
Select second line:

Dimaligned
Bu komut açılı doğrusal objeleri boyutlandırmak için kullanılır. Bu komut ile nesne elemanları üzerindeki açılı yüzeylerin ölçüleri tanımlanır

Bu komuta aşağıdaki şekillerle ulaşılır.
Dimension toolbar:
Dimension menu: Aligned
Komut Satırından: Dimaligned

**Options (seçenekler):
Extension Line Origin (başlangış çizgisini uzatmak)
Object Selection (nesne seç)

Extension Line Origin seçeneği ile ölçülendirme açılı doğrunun birinci ve ikinci noktalarını tanımlayarak yapılır.
Select Object: Nesne seç
Dimension Line Location: Ölçü çizgisi yerini, tanımlayınız.
Mtext: Çoklu yazı eklemek
Text: Yazı eklemek
Angle: Açı değeri ile ölçülendirmek

Command: Dimaligned
Specify first extension line origin or < select object >: (birinci noktayı tanımla)
Specify second extension line origin: (ikinci noktayı tanımla)
Specify dimension line location or [Mtext/Text/Angle]: (ölçü çizgisi yerini tanımlayın veya yeni bir değer için seçeneklerden birini seçin)
Dimension text = 30,5

Resim 3.5:Dimaligned Komutunun Kullanımı

Dimangular
Bu komut ile nesne elemanları arasındaki açı değerini tanımlamak mümkündür.
DIMANGULAR komutu çizim üzerindeki elemanların açısal değerlerini atar. İki çizgi arasındaki açıyı tanımlama, bir yayın açısal değeri, bir çemberin merkezinden herhangi bir noktayı tanımlayarak bu komut kullanılabilir. Dimangular komutu girildikten sonra açısal doğrunun birinci noktası ve ikinci noktası tanımlanır, açısal değer kendiliğinden hesaplanır. Daha sonra ölçü çizgisinin yeri tanımlanır. İsteğe bağlı olarak Mtext ve Text seçenekleri ile ölçü yazısı yerine başka yazılar veya açısal değerler verilebilir.

Bu komuta aşağıdaki şekillerle ulaşılır.

Dimension toolbar:
Dimension menu: Angular
Komut Satırından: Dimangular

Options (seçenekler):
Arc Selection (yay seçme)
Circle Selection (çember seçme)
Line Selection (çizgi seçme)
Three-Point Specification (üç nokta tanımlama)
Aşağıdaki şekli çizerek komut kullanımını inceleyin.
Aşağıdaki resimde (Resim 3.6). 59º’lik ölçüyü yapmak için
Araç çubuğunda Angular dimension işaretlenir ve bizden ölçeceğimiz ilk doğru istenir. Bunun için önce Line1 işaretlenir sonrada Line 2 işaretlenir sağ tuş tıklanarak ölçme yapılmış olur.

Resim 3.6:Dimangular Komutunun Kullanımı

Dimcenter
Merkez işareti veya eksen çizgisi oluşturur.
Dimcenter komutu, çember veya yayların orta noktasını belirlemek için kullanılır. Objelerin merkezine konacak çizgi tipini ve büyüklüğünü tanımlamak gerekir (Resim 3.7).
Dimension Style Manager diyalog kutusunda, merkeze konacak çizginin tipi ve büyüklüğü tanımlanır.

Size: Eksen çizmede kullanılacak sembolün büyüklük değeri verilir.
Mark Size seçeneğinde belirtilen büyüklük değeri ile merkez noktayı tanımlar.
Line: line seçeneği aktif yapılırsa, verilen size değeri ile çember veya yaya merkezi tanımlayan doğrular çizer. Çember veya yaydan size değerinin ½ mesafesi kadar dışarı çıkar.
None: None seçeneği aktif yapılırsa, merkez veya eksen çizgisi tanımlanmaz.
Dimension toolbar:
Dimension menu: Center Mark
Komut Satırından: Dimcenter

Resim3.7: Dimcenter komutunun kullanımı görülmektedir.

Resim 3.8: Dimcenter Komutunun Kullanımı

Dimcontinue:
Sürekli ölçülendirme yapar.
Dimdiameter:
Çap değeri vererek ölçülendirme
Dimdiameter Komutu ile çember, daire, yay gibi çizim elemanlarının çap değeri tanımlanır (Resim 3.9).
Dimension toolbar:
Dimension menu: Diameter
Komut Satırından: Dimdiameter
Options: (seçenekler)
Dimension Line Location: (ölçü çizgisi yeri)
Mtext: (çoklu yazı ekleme)
Text: (yazı ekleme)
Angle: (açı değeri verme)

Resim 3.9: Dimdiameter Komutunun Kullanımı

Dimradius
Yarıçap değeri vererek ölçülendirme
Dimradius komutu çember, yay gibi objelerin yarıçap değerini tanımlamak için kullanılır.
Dimension toolbar:
Dimension menu: Radius
Komut Satırından: Dimradius
Dimlinear
Dimlinear Komutu ile doğrusal nesnelerin boyut ölçüleri tanımlanır. Ölçülendirilecek nesnelerin iki noktasını tanımlayarak veya nesneyi seçerek ölçülendirme yapılabilir. Dimlinear komutu ile Horizontal (yatay), Vertical (dikey) ölçülendirme yapılabilir.

**Ölçülerin Düzenlenmesi
Modify: Modify seçeneği, ölçülendirme tekniğinde değişiklik yapmak için kullanılır. Modify seçeneği girildiği zaman Override Current Style diyalog kutusu ekrana gelir.
Bu diyalog kutusu ile Lines and Arrows (çizgiler ve oklar),
Text (yazı),
Fit (uygunluk),
Primary Units (temel birimler),
Alternate Units (değişimli birimler),
Tolerances (toleranslar) gibi değişkenler belirlenir.

Resim 3.10: Ölçülendirme Çizgileri ve Oklar.

**Ölçüye Metin Eklenmesi
Bu bölümde ölçü yazıları ayarları yapılmaktadır

Resim 3.11:

Text : Bu seçenekte yazı ile ilgili değişkenler tanımlanır.
Text Appearance (yazı görünümü) bölümünde,
Text style (yazı stili),
Text color (yazı rengi),
Text height (yazı yüksekliği),
Fraction height scale (yükseklik kısmı ölçeği),
Draw frame around text (yazı etrafını çerçeveleme)
değişkenleri belirlenir

Yazar: Aydın ŞİMŞEK
İçerik:
Tag: